Zeven jaar geleden ging volledig oeuvre in vlammen op, nu verwerkt kunstenaar Steven de assen in nieuw werk in Tongeren

Eind deze maand is het zeven jaar geleden dat het archief van kunstenaar Steven Palmen in de vlammen opging. Meer dan 200 doeken waarvan sommige in de vroege jaren 90 gemaakt, werden herleid tot verkoold hout en doek. Deze zomer maakte de Tongenaar een herdenkingsmonument voor MoMeNT 2023 én hij verwerkte een deel van zijn verwoeste werken er in. “Het is een ode aan kunst, aan het leven, en aan de meer dan 1.600 vrouwen die hier begraven liggen", vertelt hij van op het oud kerkhof in Tongeren.

Marco Mariotti 20-09-23, 17:25

Op 29 september 2016 veranderde het leven van Steven Palmen drastisch. De kunstenaar was al sinds de jaren 90 bezig en bewaarde zijn volledig archief in één van zijn ateliers achter zijn woning in Tongeren. Tot er plots brand uitbrak en de volledige inboedel in de vlammen op ging. 25 jaar aan schilder- en tekenkunst in enkele uren verdwenen, herleid tot verkoold hout en vooral veel as.

Maar Palmen zag het na de eerste klap vooral als een nieuwe start, en zoals een feniks die letterlijk uit de assen zou herrijzen, timmerde hij aan de weg. “Sindsdien heb ik best veel expo’s en werken mogen afleveren", vertelt hij. “Deze zomer nog mocht ik een permanent werk maken dat als sluitstuk zou dienen van MoMeNT 2023 in Tongeren.” Curator van het kunstenfestival was Marcel Vanthilt die zijn creatief brein erop los liet. “In een tekst van Marcel sprak hij plots over ‘dat we dan allemaal in de vlammen zouden opgaan en dat de wereld zou vergaan’, en dat triggerde mij meteen. Vlammen en vergaan, daar kende ik alles van.”

Palmen ging aan het werk en bedacht een heel concept: als de wereld in vuur en vlam zou staan, en zou vergaan, dan zou ook de kunst verloren gaan. Dat proces en die feiten wilde hij uitbeelden. “Maar tegelijk plaatsen we een kleurrijk doodskist waar mensen tien dagen lang spullen in mochten duwen die de totale catastrofe zouden overleven. Dingen die symbolisch dus veel waard zijn voor iemand. We hebben in augustus effectief een uitvaart gedaan in de basiliek in Tongeren van ‘de doodskist’ en die is effectief hier op het oude kerkhof onder het kunstwerk begraven.”

Dat kunstwerk is een glazen box waar ‘verbrande kunst' in de breedste zin van het woord in ligt. “Dat gaat van verbrande boeken, cassettes, CD’s, en een deel van mijn eigen verbrande werken uit 2016. Iets van mezelf in mijn werk steken, hoort er altijd bij.” Hoe meer Palmen er over nadacht hoe meer hij besefte dat het bekendste schilderwerk ter wereld er ook in moest verwerkt worden: de Mona Lisa, ook deels verbrand.

“Een replica steekt mee in de glazen box. Bedoeling is dat de Mona Lisa heel traag en gestaag zal verdwijnen, door het zonlicht, de weersomstandigheden en de condens die ontstaat. Toen ik op het kerkhof aan het werk was, zag ik de portretten van de overleden vrouwen op de grafzerken en sommigen hadden ook die typerende Mona Lisa-glimlach. Ik heb van uiteindelijk alle vrouwelijke portretjes - meer dan 1.600 in totaal - foto’s gemaakt, en zal hen later verwerken in een ander kunstwerk dat hier bij aansluit.”

Palmen zal nu wekelijks meerdere foto’s maken van de vergankelijkheid bij de Tongerse Mona Lisa om binnen drie jaar via een timelaps het hele proces te tonen. “Het is finaal een ode aan de kunst, aan het leven en aan de vrouwen die hier ooit het leven lieten in Tongeren.” Wie het verhaal van Steven Palmen wil blijven volgen, kan dat via www.instagram.com/moment_terminus. Passanten mogen altijd selfies nemen met het werk en de Mona Lisa en het Instagramaccount taggen.