“Iedereen heeft een verhaal dat de moeite waard is.”

Interview met Mona Thijs over ‘Weet je nog?’ (door Niels Dewil)

In haar project 'Weet je nog?' maakt Mona Thijs gedichten van de herinneringen die voorbijgangers met haar delen. Voor MoMeNT doet ze dat een hele week lang in Huis Theelen, al zal je haar af en toe ook in het zonnetje zien zitten; spreek haar in dat geval gerust aan. Mona Thijs behaalde een master en educatieve master Woordkunst aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen. Het project ‘Weet je nog?’ ontwikkelde ze voor het vak ‘Artist in Society’.

Mona: We moesten op een kleinschalige manier de brug slaan tussen onze eigen praktijk als artiest en de tastbare maatschappij. Ik ben toen Park Spoor Noord in Antwerpen ingetrokken en ben mensen beginnen aanspreken waarvan ik voelde dat ze ruimte hadden voor een gesprek. Ik vroeg hen: wie zou jij op dit moment het liefst de vraag ‘weet je nog?’ willen stellen? Dat leidde tot bijzonder mooie, waardevolle gesprekken, gaande van een man die een herinnering wou richten aan zijn jeugdvriend met wie hij in een schuur voor het eerst filosofeerde over het heelal, tot een moeder die aan haar overleden vader een herinnering wou richten. Ik heb altijd gehoopt dat ik het project ooit zou kunnen hernemen.

Dat gebeurt nu op MoMeNT. Dit keer heeft Mona een uitvalsbasis in Huis Theelen.

Mona: Af en toe ga ik ook naar buiten, maar ik merk dat mensen hun weg naar hier vinden. Daardoor is het zoeken naar een goed evenwicht tussen mensen voldoende ruimte te schenken om hun verhaal te doen en een diepgaand gesprek te voeren enerzijds en een soort schrijfritme te behouden anderzijds.

Voor Mona heeft dit project een grote waarde, als mens en als schrijver.

Mona: Ik ben ervan overtuigd dat iedereen een verhaal heeft dat de moeite waard is, als je maar de juiste vragen stelt of als je écht luistert. Een herinnering is volgens mijn gevoel een goede invalshoek. Het is natuurlijk iets concreet – je stuurt aan op een anekdote –, maar tegelijkertijd is het de toegangspoort tot iemands binnenwereld. Zo had ik gisteren een gesprek met een jongen die helemaal openbloeide terwijl hij aan het praten was. En in ieder verhaal dat mensen met mij gedeeld hebben, heb ik prachtige beelden gevonden die op zich al bijna een gedicht zijn. Ik vind het vooral bijzonder waardevol dat ik met dit project de brug kan slaan tussen mijn eigen praktijk als schrijver – wat vaak iets heel naar binnen gekeerd en solitair is – en de concrete wereld.

Mona stuurt elk gedicht per post naar twee personen: de persoon die de herinnering komt delen en de persoon aan wie de herinnering gericht is.

Mona: Ik vind een herinnering zo mooi omdat het een verhaal is dat twee vertellers heeft, dat tussen twee mensen in zit. Het is niet één verhaal; elke persoon zal een gebeurtenis anders onthouden. Dat maakt het project voor mij ook waardevol, dat de tekst de brug is tussen twee mensen die zich elk op hun manier een gedeelde gebeurtenis herinneren. Daarom stuur ik het gedicht per post naar beide personen. En de verrassingsfactor is ook mooi, zowel voor de persoon die de herinnering komt vertellen en ziet wat ermee wordt gedaan, als voor de persoon aan wie de herinnering gericht is en die zelfs niet op de hoogte is dat er iets komt. Zo zie ik het project ook als een uitdijend web van herinneringen, dat op verschillende plekken, via postbode en andere boodschappers, beland over een oppervlakte die groter is dan de stad Tongeren. Ik heb zelfs al herinneringen naar Nederland en Duitsland gestuurd.

In een festival dat in het teken staat van het Einde der Tijden, biedt ‘Weet je nog?’ een soort tegengewicht, een poging om aan dat einde te ontsnappen.

Mona: Ik heb mensen gesproken die een herinnering willen richten aan iemand die ze al dertig jaar niet meer gezien of gesproken hebben. Ook dat is het mooie aan een herinnering, dat het een soort ontsnappingsroute is aan eender welk einde, een sterk antidotum tegen het einde van een vriendschap bijvoorbeeld. Tegelijkertijd is het ook verraderlijk natuurlijk; een herinnering kan ook een middel zijn om het verleden te kleuren zoals je het zelf wil. Het is niet alleen romantisch. De dubbelheid die inherent is aan een herinnering maakt het voor mij zo boeiend.

Mona zit nog tot en met zondag in Huis Theelen, van 10u ’s morgens tot 18u ’s avonds. Ook wie geen herinnering wil delen, is welkom om even langs te komen.

Mona: Aan de muur probeer ik de herinneringen die ik heb geschreven visueel te maken. Het is een onderzoek naar hoe ik dit project het best presenteer. In al mijn projecten zit een zoektocht om tekst zichtbaar te maken, omdat tekst een ontastbaar medium is – tenzij je een boek hebt.